وایت اسپریت چیست؟
مقدمه: وایت اسپریت کاربرد وسیعی در صنعت دارد در این مقاله ما ابتدا تعریفی از وایت اسپریت خواهیم داشت و سپس به کاربردها، صنایع مصرفی، فرمولاسیون و در پایان اشاره کوتاهی به وضعیت صادرات آن خواهیم داشت. با ما همراه باشید.
وایت اسپریت یک مایع شیمیایی قابل اشتعال، شفاف، بی رنگ و غیرچسبناک است. بوی ملایمی دارد و حلالیت بسیار پایینی با آب از خود نشان می دهد. با افزودن بنزن یا زایلن‌ها می توان انواع آروماتیک آن را نیز به دست آورد. وایت اسپریت از مشتقات حاصل از تقطیر نفت خام بدست می آید. این ماده ترکیبی از مواد شیمیایی است که به عنوان هیدروکربن های سبک نفتی شناخته می شوند. وایت اسپریت با نام های دیگری نیز شناخته می شود که برخی از رایج ترین آنها عبارتند از: حلال 402– حلال 403– حلال استودارد (Stoddard Solvent)، اسپریت معدنی، حلال معدنی، جایگزین تربانتین (turpentine substitute) و رقیق کننده رنگ است. وایت اسپریت عموما در گروه محصولات AW قرار می گیرد. از ویژگی های این ماده می توان به نقطه ریزش منفی 40 درجه سانتیگراد، نقطه جوش بین 150 تا 200 درجه سانتیگراد، پایداری شیمیایی بالا، سرعت تبخیر بالا و عدم خورندگی و دوستدار محیط زیست بودن آن اشاره کرد. از نکات منفی آن قابلیت اشتعال بالای آن است.
مهمترین کاربرد وایت اسپریت بعنوان حلال ارگانیک و معدنی در صنایع عبارتند از: رقیق کننده و شستشو دهنده، تمیز کننده و چربی زدایی آن است و به همین دلیل کاربرد بسیار وسیعی در صنایع تولید سوخت، رنگ سازی ( در تمام شاخه ها مانند: رنگ ساختمانی، رنگ نقاشی، رنگ خودرو، صنایع نساجی، چوب و مبلمان، تزیینات و غیره)، رزین، واکس، لاک، چسب، مرکب، جوهرهای تونر فتوکپی، صنایع فرآوری چرم، تینرسازی، سیم و کابل سازی، رنگ چوب، تمیزکننده وسائل منزل، صنعت عکاسی، برش الماس، صنایع لاستیک سازی، صنایع آرایشی، صنایع پالایش گاز طبیعی و غیره دارد. بویژه نقاشان ساختمان و نقاشان آثار هنری از وایت اسپریت برای شستشوی قلم مو و برس رنگ استفاده می کنند. بیشترین مصرف وایت اسپریت در صنایع لاک سازی و پولیش، رنگ سازی و تزیینات است، بطوریکه 60% تمام تولیدات وایت اسپریت در اروپای غربی در این صنایع مصرف می شود.
وایت اسپریت یکی از مهمترین جایگزین های تربانتین (Turpentine) محسوب می شود. تربانتین ماده است طبیعی که از صمغ درختان به دست می آید و بیشترین کاربرد آن در تمیزکردن قلم مو و برس رنگ توسط نقاشان و رنگرزان ساختمانی است. این ماده موجب بروز حساسیت های پوستی شده و قابلیت اشتعال بالای دارد و از سوئی دیگر آسیب زننده به محیط زیست است. وایت اسپریت حساسیت زایی کمتری دارد و آسیب کمتری به منابع طبیعی و محیط زیست می زند. نقاشان باید متوجه باشند که اگر از وایت اسپریت بعنوان جایگزینی برای تربانتین استفاده می کنند، به دلیل تداخل وایت اسپریت با رنگدانه ها، نیازمند گریدهای بالاتر وایت اسپریت نسبت به آنچه در صنایع استفاده می شود، هستند.
علاوه بر اینکه از وایت اسپریت برای تولید انواعی از سوخت استفاده می شود، از حلال 402 بعنوان افزودنی پاک کننده در روغن موتور هم استفاده می شود که باعث حل کردن روغن ها و گریس موجود در موتور خودرو می شود.
خاصیت نامحلول بودن حلال استودارد(Stoddard solvent (در آب باعث شده است که از این محصول در مواد نگهدارنده چوب و صنعت مبلمان استفاده زیادی شود. خاصیت عدم خورندگی حلال معدنی را مناسب صنایع فلزکاری- نورد کرده و در محصولات کنترل آفات و دفع حشرات و حشره کش نیز از آن استفاده می شود.
این ماده بر پایه هیدروکربن است و فرمولاسیون اولیه آن به شکل CnH2n+2 می باشد. White Spirit عموما از هیدروکربن‌های مایع مختلف، عمدتاً آلیفاتیک (پارافین) و همچنین هیدروکربن‌های معطر حاوی بنزن یا زایلن‌ها تشکیل شده است. این ماده از مخلوط هیدروکربن های با کربن در رنج 7- 12 ساخته می شوند. زنجیره ساخت آن از تصویر زیر پیروی می کند:
ظروف محتوای وایت اسپریت باید در یک مکان خنک با تهویه مناسب در ظروف مقاوم در برابر آتش با برچسب مشخص نگهداری شود. باید دور از اکسیدان های قوی نگهداری شود. استعمال دخانیات نباید در داخل آن مجاز باشد. دور از نور مستقیم خورشید و جریانهای الکتریکی باشد چون احتمال مشتعل شدن آن وجود دارد.
پالایش پترولیوم وایت اسپریت را بصورت بشکه های استاندارد و یا فله قابل حمل با تانکر ارائه می کند.
وایت اسپریت در 4 تیپ مختلف عرضه می شود:
- نوع 0 (صفر): با درجه آروماتیک بالا
- نوع 1: هیدروسولفوراسیون
- نوع 2: با درجه آروماتیک پایین
- نوع 3: بدون بو
هر تیپ خود دارای 3 گرید است که نوع گرید تابع نفت خام مورد استفاده و شرایط تقطیر است.
وایت اسپریت بدلیل کاربرد وسیعی که در صنایع مختلف دارد مورد تقاضای شدید بازارهای جهانی است. ایران بعنوان یکی از دارندگان نفت نقش بزرگی در تامین وایت اسپریت هم بعنوان تامین کننده مواد اولیه (نفت خام) و هم بعنوان تولید کننده در بازار دارد. تا به حال بیشتر تولیدات وایت اسپریت جذب صنایع داخلی شده و قسمت کوچکی از آن صادر می شد. با توجه به مزیت های رقابتی قابل توجه کشور در تولید این حلال معدنی شرکت پیشرو پالایش پترولیوم مدرن ایرانیان با راه اندازی خطوط تولید جدید قابلیت صادرات انبوه وایت اسپریت را به دست آورده است.
در صورتیکه مصرف کننده و یا صادر کننده وایت اسپریت هستید هم اکنون با ما تماس بگیرید.